مطالبی مهم در باره آلودگی هوا!!

آلودگی هوا زمانی اتفاق می‌افتد که حجم زیادی از ذرات یا مواد مضر از قبیل گازها، ذرات و مولکول های بیولوژی وارد اتمسفر کره زمین شود. جو یا اتمسفر سامانه گازی طبیعی پویا و پیچیده‌ای است که زندگانی در سیاره زمین به آن وابسته‌است. کاهش ضخامت لایه ی اوزوندر استراتوسفر به خاطر آلودگی هوا، دیرزمانی است که خطری برای تندرستی مردمان و نیز زیستبوم هایزمین شناخته می‌شود.

بر اساس گزارشی از سازمان جهانی بهداشتدر سال ۲۰۱۴، آلودگی هوا در سال ۲۰۱۲ باعث مرگ ۷ میلیون انسان در سراسر جهان شده‌است.

آلودگی هوای داخل ساختمان و آلودگی هوای شهری در گزارشی از مؤسسPERE EARTH در سال ۲۰۰۸ به عنوان بدترین مشکلات آلودگی‌های سمی جهان شناخته شده‌است.

آلودگی هوا ممکن است طبیعی (مانند فعالیت آتشفشان ها)، یا مصنوعی (ساخته دست انسان) باشند. بیشتر آلودگی‌های مصنوعی ناشی از

اثرات بر روی انسان

در جهان سالیانه ۷ میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که ۹۰ درصد آنان در کشورهای توسعه یافته هستند. در برخی کشورها تعداد افرادی که در اثر همین عامل جان خود را از دست می‌دهند بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است. این مرگ و میر به‌طور خاص مربوط به آسم، برونشیت، تنگی نفس، سکته قلبی، و آلرژی‌های مختلف تنفسی است.

آلودگی هوا به روش‌های گوناگونی می‌تواند آثار زیانبار درازمدت و کوتاه مدتی بر سلامت انسان‌ها بگذارد. تأثیر آلودگی هوا بر افراد مختلف متفاوت است. آسیب‌پذیری برخی افراد در برابر آلودگی هوا بسیار بیشتر از دیگران است. کودکان کم سن و سال و سالمندان بیشتر از دیگران از آلودگی هوا آسیب می‌بینند.

معمولاً میزان آسیب بستگی به میزان قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی زیانبار مانند تماس با آلاینده‌ها و غلظت مواد شیمیایی دارد. صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون، خطری است که هر ۳ نفر از ۵ نفر با آن روبرو هستند.

متخصصان معتقدند که موادی که از طریق هوای آلوده وارد محیط می‌شوند دارای ترکیباتی هستند که باعث نابودی بافت‌های مختلف بدن خواهد شد. این مواد از طریق ریه، پوست، مخاط بدن، مخاط چشم، گوش، بینی و دستگاه گوارش، وارد بدن شده و باعث تخریب سلول‌های بدن می‌شود. در واقع تجمع این مواد در بدن هنگام آلوده بودن هوا به دلیل داشتن اکسیژن ناپایدار و واکنش با یک سلول، آن را اکسید می‌کند.

اثر باران اسیدی بر روی درختان

آلاینده‌ها

پیش از نصب فیلتر گوگرد دی ااکسید، مقادیر زیادی گوگرد دی‌اکسید به هوا از این نیروگاه در نیومکزیکو وارد می‌شد.

نوشتار‌های اصلی: آلاینده و گاز گلخانه ای

آلاینده ماده‌ای در هوا است که می‌تواند بر روی انسان و ایستم اثرات منفی بگذارد. این ماده می‌تواند ذرات جامد، قطره‌های مایع، یا گاز باشد. آلاینده می‌تواند منبع طبیعی داشته یا ساخته دست انسان باشد. آلاینده‌ها به دسته‌های اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند. آلاینده‌های اولیه معمولاً توسط فرایندها ساخته می‌شوند، مانند خاکستر تولید شده توسط آتشفشان. گاز مونواکسید کربن خارج شده از اگزوز موتورهای وسایل نقلیه یا گوگرد دی اکسید خارج شده از دودکش کارخانه‌ها، مثال‌هایی دیگر از آلاینده‌های اولیه است. آلاینده‌های ثانویه مستقیماً منتشر نمی‌شوند، بلکه این آلاینده‌ها زمانی شکل می‌گیرند که آلاینده‌های اولیه در هوا با سایر ترکیبات واکنش نشان می‌دهند. اوزون سطح زمین مثال مهمی از آلاینده‌های ثانویه است. برخی آلاینده‌ها هم آلاینده اولیه و هم آلاینده ثانویه محسوب می‌شوند. این آلاینده‌ها علاوه بر اینکه مستقیماً منتشر می‌شوند بعدها با سایر ترکیبات نیز واکنش می‌دهند و باعث نوعی آلودگی دیگر می‌شوند. مهمترین آلاینده‌هایی که از طریق فعالیت‌های انسانی تولید می‌شوند، شامل این موارد می‌شود:

کربن دی اکسید (CO2) - این گاز به دلیل نقش گاز گلخانه ای خود به عنوان اصلی‌ترین آلاینده هوا و بدترین آلاینده آب و هوا شناخته می‌شود. کربن دی‌اکسید یک ترکیب طبیعی هوا است که وجود آن برای زندگی گیاهان و درخت‌ها ضروری است و توسط دستگاه تنفس انسان نیز ساخته می‌شود.امروزه غلظت گاز کربن دی‌اکسید در اتمسفر برابر ۴۴۵ جزء در میلیون (ppm) است که در دوران قبل از انقلاب صنعتی این مقدار برابر 280 ppm بوده‌است. سالانه میلیاردها تن گاز CO2 از سوزاندن سوخت های فسیلی آزاد می‌شود.روند افزایش گاز CO2 در اتمسفر زمین در حال شتاب گرفتن است.
کربن مونوکسید (CO)- گازی بی‌بو و بی‌رنگ و سمی است که بر اثر سوخت ناقص مواد ایجاد می‌شود. گاز خارج شده از اگزوز خودروها عامل اصلی ورود کربن مونواکسید به اتمسفر می‌باشد.
اکسید های گوگرد (SOx) - مهم‌ترین آنها گوگرد دی‌اکسید با فرمول شیمیایی SO2 است. زغال سنگ و سوخت‌های نفتی مقداری گوگرد نیز در خود دارند و سوختن آن‌ها دی‌اکسید گوگرد تولید می‌کند.
اکسید های نیتروژن (NOx) - مهم‌ترین آنها نیتروژن دی‌اکسید با فرمول شیمیایی NO2 است؛ که بر اثر سوخت در دماهای بالا تولید می‌شوند. نیتروژن دی‌اکسید بویی تند و زننده دارد و رنگ قهوه‌ای دیده شده بر فراز آسمان شهرهای بزرگ ناشی از این گاز است.
ترکیبات آلی فرار - این ترکیبات به دو دسته متان و غیرمتان‌ها تقسیم می‌شوند. متان گاز اصلی تشکیل‌دهنده گاز طبیعی است و اثر گلخانه ای بسیار نیرومندی دارد. بقیه ترکیبات آلی فرار هم اثرات گلخانه‌ای قابل توجهی دارند. ترکیبات فرار آروماتیک مثل بنزین و تولوئن اثر سرطانزایی داشته و در معرض آن‌ها قرار گرفتن به‌طور مستمر می‌تواند منجر به سرطان خون شود.
ذرات معلق به تمامی اجزاء ریز مایع یا جامدی (به جز آب خالص) گفته می‌شود که در جو زمین پراکنده هستند و اندازه میکروسکوپی یا زیرمیکروسکوپی اما بزرگتر از ابعاد مولکولی دارند. ذرات کوچکتر بسیار خطرناکتر هستند چراکه به ریه‌ها نفوذ کرده و برخی از آن‌ها حتی وارد جریان خون می‌شوند و باعث بیماری‌های تنفسی و قلبی مختلف می‌شوند. این ذرات همچنین بر روی خاک و آب نشسته و آلودگی منابع آبی و خاک را موجب می‌شوند.
کلروفلوئوروکربن ها - گازی که عامل اصلی تخریب لایه ازون است و استفاده از ترکیباتی که باعث آزادسازی آن می‌شود امروزه ممنوع شده‌است.
فات سمی مثل سرب و جیوه
اوزون تروپو سفری
آلودگی مواد پرتوزا
آمونیاک که بیشتر بر اثر استفاده از کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی ایجاد می‌شود.

آلودگی هوای شهر تهران

پیشگیری

در بسیاری از کشورهای جهان اقداماتی برای کاهش آثار آلودگی هوا بر محیط زیستانجام شده‌است. درحالی که دانشمندان آثار زیانبار آلودگی هوا را بر گیاهان ، جانوران و زندگی انسانها مطالعه می‌کنند قانون‌گذاران، قوانینی را برای کنترل کاهش آلاینده‌ها تصویب نموده و آموزگاران در مدارس و استادان در دانشگاه‌ها آثار آلودگی هوا را برای نسل جوان تشریح می‌کنند.

نخستین گام برای حل مشکل آلودگی هوا ارزیابی است. محققان آلودگی هوا را بررسی نموده و استاندترد هایی را برای اندازه‌گیری نوع و مقدار آلاینده‌های خطرناک تعیین می‌کنند. بعد از آن باید حد مجاز آلاینده‌های هوا مشخص شود.

در مرحله بعد می‌توان گام‌هایی برای کاهش آلودگی هوا برداشت. تنظیم مقرراتی برای موادی که در اثر فعالیت‌های انسانی در جو منتشر می‌شود این هدف را تکمیل می‌کند. بسیاری از کشورها برای میزان انتشار آلاینده‌های خودروها و صنایع، محدودیت‌هایی را اعمال کرده‌اند. این کار از طریق سازمان‌های هماهنگ‌کننده که وظیفه نظارت بر محیط زیست و هوا را به عهده دارند انجام می‌شود. در سازمان ملل متحد برنامه مدیریت جو طرح‌های زیست‌محیطی را در سراسر جهان اجرا می‌کند.

ویتامین ای از ویتامین‌های محلول در چربی است که همچون ویتامین ث خاصیت آنتی اکسیدان دارد و اثر شیمیایی مخربی را که آلودگی هوا بر بافت‌های بدن وارد می‌کند را از بین می‌برد.

آلودگی هوا در بینی و سینوس رسوب می‌کند و با تأثیر بر مخاط‌های بینی باعث ایجاد مشکلاتی برای افراد می‌شود. در این روزها که افراد در شهرها با آلودگی هوا سر و کار دارند بهتر است که بینی و سینوس خود را چندین بار در روز شستشو دهند. علی‌الخصوص کسانی که عمل جراحی بینی انجام داده‌اند یا آلرژی دارند، این شستشو برای جلوگیری از تشدید مشکلات نقش کلیدی و اساسی دارد. سرم‌های شستشو، بهترین شستشو دهنده می‌باشد که در تمام داروخانه‌ها در دسترس است.

جهان

در سال ۲۰۱۵، ۹ میلیون نفر در جهان به دلیل بیماری‌های غیرعفونی ناشی از آلودگی هوا مثل بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و سرطان ریه جان خود را از دست داده‌اند که تقریباً تمام (۹۲ درصد) این مرگ‌ها در کشورهای کم درآمد یا با درآمد متوسط و کشورهایی که دارای جهش اقتصادی بوده‌اند (مانند هند) رخ داده‌است.

در میان کشورهای جهان، برونئی، سوئد و فنلاند کمترین میزان مرگ ناشی از آلودگی و بنگلادش، سومالی و چاد بالاترین میزان را آلودگی دارند. در آمریکا ۱۵۵ هزار مورد (۵٫۸ درصد)، در بریتانیا پنجاه هزار مورد (هشت درصد) و در ایران ۴۸ هزار مورد مرگ (۱۲٫۵ درصد) ناشی از آلودگی است.

یر اساس نقشه جهانی که مجله لنست از مناطق آلوده دنیا منتشر کرده، مناطق آلوده متعددی در همسایه‌های شمال غربی ایران -قره باغ، ارمنستان، آذربایجان و گرجستان- وجود دارد که بیشتر آن‌ها به مواد شیمیایی و سموم کشاورزی آلوده هستند. این آلودگی به دلیل وجود معادن، انبار، یا کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی است که برخی از زمان اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی سابق به جا مانده که با وجود متروکه بودن برخی از آنها، همچنان از منبع عظیم آلودگی خاک و آب به‌شمار می‌روند.

در سال ۹۵ بیش از ۴۸۰۰ نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند.

فعالیت وسایل نقلیه و کارخانه‌ها هستند.

۱۰ شهر آلوده جهان در سال ۲۰۱۸: